II. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Multidisipliner Yaklaşımlar Kongresi II. International Congress on Health Sciences and Multidisciplinary Approaches Kongre Kitabı Congress Proceedings 24-25 Kasım/November 2023 www.saglikbilimlerikongresi.com.tr 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum E-ISBN 978-625-98697-0-4 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Sayın Rektör Yardımcılarım, Dekanlarım, Öğretim Elemanı arkadaşlarım, Saygıdeğer Katılımcılar ve Sevgili Öğrenciler, Üniversitemiz Sağlık Bilimleri Fakültesi tarafından düzenlenen “2. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Multidisipliner Çalışmalar Kongresine” hoş geldiniz, herkesi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. Geçmişten günümüze pandemi, deprem, savaş gibi tüm dünyayı etkileyen pek çok olumsuzluk yaşanmış ve yaşanmaya devam etmektedir. Küresel bir etki oluşturan tüm bu olumsuz durumlarda bile sağlık çalışanları çok zor şartlar altında, fedakârca mücadele etmektedir. Son dönemde tüm insanlığı etkileyen ve durmaksızın devam eden savaş koşullarına bakıldığında, pek çok sağlık çalışanı yakınlarını kaybetmiş ancak sahayı terk etmemiştir. Tüm bu yaşananlar insan vicdanlarında bir yük oluşturmuş öte yandan sağlık çalışanlarının her koşulda gösterdiği sonsuz gayretin değeri bir kez daha anlaşılmıştır. Bu vesileyle konuşmama başlarken başta zor koşullarda çalışanlar olmak üzere tüm sağlık çalışanlarına teşekkürü bir borç bilirim. İkincisini düzenlemiş olduğumuz bu kongremizde sizlerle yüz yüze olmayı arzu ederdik. Umudum ve beklentim bir sonraki kongremizin yüz yüze gerçekleştirilmesidir. Sayın katılımcılar, hepinizin bildiği üzere herkesin, sağlıklı bir çevrede yaşaması evrensel bir haktır. Günümüzde yaşanan hızlı değişimler, savaşlar, küreselleşme ve çevre konularının yansımaları tüm dünyada bu hakkı olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Tüm bu olumsuz durumlar aynı zamanda geleceğin şekillenmesinde etkili olmaktadır. Gelecek yıllarda verilen sağlık hizmetinin sürdürülmesi, iyileşmesi, farklı yöntemler geliştirilmesi tüm bu etkilenmeleri tüm paydaş görüşlerini dikkate alarak ancak multidisipliner bir yaklaşımla mümkün olabilecektir. Bu nedenle her alanda ve her ortamda bilgi ve fikir alışverişi yapmanın önemini ve küresel değişimlerin sağlık üzerine etkisini genç araştırmacılara ve yeni nesillere öğretmemiz son derece önemlidir. Saygıdeğer konuklar, farklı disiplinlerden kişilerin kendi disiplinlerinden yararlanarak ortak bir amaç için birlikte harmoni içerisinde çalıştıkları multidisipliner yaklaşımın önemi sağlık alanında artarak devam etmektedir. Dünyada ve Türkiye’de hem uygulama alanlarında hem de bilimsel araştırmalarda multidisipliner yaklaşımı desteklemek üzere çeşitli etkinlikler, programlar ve kongreler düzenlenmeye devam etmektedir. Bu etkinliklerde bilim insanları ortak bir amaçta bir araya gelerek alanlarında yaşanan gelişme ve değişimlerden haberdar olabilmektedir. Sağlık alanı göz önüne alındığında, multidisipliner çalışmalar daha da önem kazanmaktadır. Unutmayalım ki sağlıklı toplumların gelişiminde disiplinler arası bir yaklaşım son derece önemlidir. Günümüzde yaşam kalitesinin artırılması, bakımın iyileştirilmesi ve tedavi için kullanılan teknolojik uygulamalar birçok bilim alanının desteğiyle geliştirilmektedir. Sağlığın geliştirilmesi ve sorunların çözüme kavuşabilmesinde her zaman daha geniş bir bakış açılasıyla ve farklı pencerelerden bakmak büyük resmin görünürlüğünü artıracaktır. “Geleceği Şekillendirmede Küresel Bir Güç: Sağlık Disiplinleri Bir Arada” ana teması ile hazırlanan kongremizde, sağlık bilimleri alanında güncel gelişmeler ve deneyimlerin paylaşılmasıyla sağlık profesyonelleri arasındaki iletişim ve iş birliğini artırma ve sağlık bilimlerinin gelişimine katkı sunmada önemli bir katkı sunacağına inancım sonsuzdur. Kongrenin gerçekleştirilmesinde emeği geçenlere ve siz değerli katılımcılara teşekkür eder, hepinizi sevgi ve saygı ile selamlarım. Onursal Başkan Prof. Dr. Bülent Çakmak Erzurum Teknik Üniversitesi Rektörü 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Sayın Rektörüm, Değerli Konuşmacılar, Sağlık Bilimlerinin Değerli Profesyonelleri ve Sevgili Öğrenciler, Erzurum Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi olarak ikincisini düzenlediğimiz “II. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Multidisipliner Yaklaşımlar Kongresi’ne hoş geldiniz. 2021 yılında düzenlediğimiz kongrenin devamı niteliğinde olan ve cumhuriyetimizin yüzüncü yılına atfettiğimiz bu kongrede, gelecek yüz yıllarımızın şekillendirilmesinde önemli bir misyonu olan sağlık ekibinin değerli üyeleriyle ve sevgili öğrencilerimiz ile bir arada olmanın gurur ve mutluluğunu yaşıyoruz. Ana teması “Geleceği Şekillendirmede Küresel Bir Güç: Sağlık Disiplinleri Bir Arada” olan kongremizin temel amacı; dünyada yaşanan hızlı değişimler, küreselleşme ve çevre konularının sağlık bilimlerindeki yansımalarının ele alınması, bu alanlardaki güncel gelişmeleri ve deneyimleri paylaşmak, sağlık profesyonelleri arasındaki iletişim ve iş birliğini artırarak ülkemizdeki ve uluslararası düzeydeki bilim insanlarını ve öğrencileri bir araya getirmektir. Dünya genelinde daha önce eşi benzeri görülmemiş felaketler ve insani krizlerin görüldüğü bir dönemi yaşamaktayız. İlk olarak Kasım 2019’da Çin de başlayan ve kısa sürede tüm dünyaya yayılarak pandemiye yol açan COVID-19 krizinde sağlık çalışanlarının önemi tüm dünya da bir kez daha gözler önüne serilmiş oldu. Pandeminin izleri henüz hafızalardan silinmeden ülkemiz 6 Şubat 2023’te Cumhuriyet tarihinde en çok can kaybına, yıkıma, acıya yol açan ve “asrın felaketi” olarak nitelendirilen depremleri peş peşe yaşadı. Ülkemizi derinden sarsan bu büyük felakette de sağlık çalışanları, yine ön safta yer almış ve depremin ilk anından itibaren kendi acılarını bir kenara bırakarak depremzedelere etkin ve verimli bir şekilde sağlık hizmeti sunabilmek ve depremin yaralarının bir an önce sarılması için büyük bir özveriyle ellerinden gelen her türlü çabayı fedakarca sergilemişlerdir. Bugün dünyamızda doğal afetler, göçler, iklim krizleri ve savaşların yıkıcı etkileri maalesef görülmeye devam etmektedir. Bu krizler sırasında nüfusun ihtiyaçlarının artması, temiz içme suyu, gıda, ilaç ve temel hijyen ürünlerine erişimin güçleşmesi, güvenlik kaygılarının artması, ulaşımın ve alt yapının zarar görmesi, tıbbi ve insani kaynaklara erişimi sağlayan tedarik zincirinin bozulması, bulaşıcı hastalıklarda artış olması, elektrik ve internet erişiminin kısıtlanması, sağlık profesyonellerinin daha uzun saatler çalışması ve personel eksikliği yaşanması gibi birçok güçlükle karşı karşıya kalınmıştır. Sağlık çalışanları bu toplumsal ve insani krizlerin yol açtığı sorunların yanı sıra ne yazık ki kendilerine ve sağlık tesislerine yönelik saldırılarla da karşı karşıya kalabilmektedir. Cenevre Sözleşmeleri ve uluslararası silahlı çatışmalar hukuku kuralları, çatışma bölgesindeki sağlık tesislerinin ve personellerinin her koşulda saygı gösterilmesi ve korunması gerektiğini bildirmesine rağmen, uluslararası hukukun bu yönünün maalesef ihlal edildiğini görebiliyoruz. En temel insan hakkı olan yaşama hakkının ihlal edildiği bu süreçlerde aynı amacı taşıyan sağlık profesyonellerinin daha çok bir araya gelmesi, yaşanan sorunlara ait kararları ortak akıl ile alması çok önemlidir. Bu anlamda kongremizin bugün yaşadığımız ve gelecekte de yaşama tehlikesiyle karşı karşıya olduğumuz krizleri ele alarak çözüm önerileri sunacağını ve globalleşen dünyanın beklentilerini karşılayabilmek için zorunlu hale gelen inovatif ve güncel stratejileri ortaya koyacağını ümit ediyorum. Sağlık hizmetleri bir ekip işidir ve bu ekibin ortak hareket etmesine katkı ve olanak sağlamayı amaçladığımız bu kongrede multidisipliner bir yaklaşım anlayışını sürdürmek istedik. Toplam 7 oturum, 17 bildiri oturumu ve 2 konferanstan oluşan kongre programımız paralel 3 salonda devam edecektir. Salon 1’de multidisipliner yaklaşım temel alınarak oluşturulan konular tartışılacak ve bildiri sunumları yapılacaktır. Salon 2 ve Salon 3’te kongremizde kabul edilen bildirilerin sözlü sunumları yapılacaktır. Son yıllarda tıp ve teknoloji alanlarındaki gelişmeler ölüm hızının azalmasına ve ortalama yaşam süresinin artmasına neden olmuştur. 2020 yılında 60 yaş üstü kişi sayısı beş yaş altındaki çocukları geride bırakmıştır. 2050 yılına kadar 60 yaş üstü kişilerin dünya nüfusunun %22’sini oluşturacağı tahmin edilmektedir. Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye de yaşlı nüfustaki artış ile dikkat çekmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2022 yılında 65 yaş ve üzeri nüfusun oranı Türkiye de yüzde 9.9’a ulaşmıştır. Bu durum nüfusun yaşlanmasının bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Toplumların yaşlanması ve dolayısıyla aktif yaşlanma günümüzün en önemli konularından birisi haline gelmiştir. Bu bağlamda ilk oturumumuzda amacımız aktif yaşlanma konusunda sağlık disiplinlerini ortak platformda buluşturmak, bilgileri güncellemek ve paylaşımları artırmaktır. 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Sağlık bilimleri alanında sürekli yeni gelişmelerin yaşandığı ve öncelikli konuların değişiklik gösterdiği görülmektedir. Bu alanında yaşanan gelişmeleri takip etmek ve gelecekte yaşanacak yeni gelişmelere ayak uydurmak güncel yaklaşımları takip etmekle mümkün olacaktır. Bu nedenle kongremizde “Sağlık Bilimlerinde Güncel Yaklaşımlar I ve II” oturumlarında farklı disiplinlerin gözüyle sağlık alanında en güncel konulara ve gelişmelere yer verilerek birçok önemli gelişmenin ortaya konulmasına ve tartışılmasına olanak sağlanacaktır. Günümüzde teknoloji, hastalıkların teşhisinden hastalık yönetimine kadar sağlık hizmetlerinin hemen her alanında devrim yaratarak sağlık sektöründe önemli bir dönüşüme yol açmıştır. Dünya genelinde hemen hemen her sektörde önemli bir gündem teşkil eden bu dijital dönüşüm, sağlık hizmetlerinde de kendini göstermektedir. Elektronik sağlık kayıtları, giyilebilir sağlık cihazları, nano- teknoloji, mobil sağlık uygulamaları, üç boyutlu organ ve doku yazıcıları, sağlıkta blok zincir, sağlıkta yapay zekâ ve robotiğe kadar teknolojideki ilerlemeler sağlık hizmetlerinin sunumunda önemli faydalar sağlamaktadır. Bu nedenle “Sağlıkta Dijital Dönüşüm I ve II” başlıkları altında gerçekleştireceğimiz oturumlarda sağlık disiplinlerinden değerli akademisyen hocalarımızın katkılarıyla sağlık alanındaki dijitalleşme ve gelişmeleri farklı disiplinlerin bakış açılarıyla inceleyeceğiz. İnsanlık özellikle son çeyrek asırdır ağır hasar, yaralanma, can ve mal kayıplarına yol açan, toplumların kendi olanaklarıyla baş edemeyeceği büyüklükte yıkımlara sebep olan, ulusal ve uluslararası yardımı gerektiren olağanüstü durumlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu kriz durumlarında sağlık hizmetlerine olan ihtiyaç arttığından sağlık hizmetlerinin sunumuna öncelik verilmesi önemlidir. Bu bağlamda “Olağanüstü Durumlarda Multidisipliner Yaklaşım” oturumunda sağlık profesyonellerinin afet gibi kriz durumlarında sergileyecekleri yaklaşımlar multidisipliner boyutta ele alınacaktır. Toplumlar yaşanan olağanüstü durumlara farklı şekillerde tepki gösterirler, bu farklılık toplumun krizlere karşı koyabilme yeteneği, mevcut kaynakları ve zorlu koşullara adapte olabilme kapasitelerini içeren dirençlerinden kaynaklanmaktadır. Meydana gelebilecek olağanüstü durumlarla başarılı bir şekilde mücadele edebilen, afetlerin sinyallerini erken dönemde fark edebilen ve gerekli önlemleri alan toplumlar afetlere karşı dirençli toplumlardır. Bu noktadan hareketle kongremizde “Afete Dirençli Toplumlar” başlığı altında afetlere karşı dirençliliği artırmayı sağlayan uygulamaların, direnci artırmaya yönelik plan ve programların acil yardım ve afet bölümü profesyonelleri tarafından tartışılması hedeflenmektedir. Programımızda 2 konferansımız bulunmaktadır. İlk konferansımızda “Küresel Sağlık Değişimlerinde Kültürel Yaklaşımlar” konusu, ikinci konferansımızda ise “Kronik Hastalık Yönetiminde Fonksiyonel Tıp” konusu ile çok kıymetli hocalarımız bizlerle birlikte olacak. Kongre kapsamında konuşacağımız, tartışacağımız bilimsel konuların sağlık hizmetlerinin sunumunda, sağlık bilimleri eğitim süreçlerinde ve sağlık araştırmalarında hem yol göstermesini hem de etkili uygulamalar için zemin oluşturmasını diliyorum. Ayrıca kongrenin sürdürülebilir olmasının son derece önemli olduğunun bilinci ile bugün olduğu gibi daha sonraki yıllarda da bu kongrenin devamlılığını sağlayacağımızı bildirmek istiyorum. Konuşmama son verirken kongre açılışımızı onurlandırarak verdiği anlamlı destekten ve kongrenin gerçekleşmesindeki katkılarından dolayı Üniversitemiz Rektörü Prof. Dr. Bülent ÇAKMAK’a ve kongremizin düzenlenmesinde başta düzenleme kurulumuz olmak üzere emek veren herkese teşekkürlerimi sunuyor, hepimiz için etkili ve verimli bir kongre olmasını diliyorum. Saygı ve sevgilerimle… Kongre Başkanı Prof. Dr. Elanur Yılmaz Karabulutlu Erzurum Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum ONUR KURULU Prof. Dr. Bülent ÇAKMAK, Erzurum Teknik Üniversitesi Rektörü YÜRÜTME KURULU Kongre Başkanı Prof. Dr. Elanur YILMAZ KARABULUTLU, Erzurum Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Düzenleme Kurulu Doç. Dr. Nihal GÖRDES AYDOĞDU, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi İzzet ÜLKER, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Ayşe METİN, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Elanur ULUDAĞ, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Ercan BAKIR, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Nilüfer YILDIRIM, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Nurgül KARAKURT, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Yasemin ERDEN, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Zeynep ÖZTÜRK, Erzurum Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Betül KOCAADAM BOZKURT, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Handan AKALIN, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Ayşe YILDIZ, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Esedullah AKARAS, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Gülnihal DENİZ, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Musa EYMİR, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Ramazan YILDIZ, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Elif ALAR ERKAL, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Hatice ÇEÇEN ÇELİK, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Melikşah TURAN, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Elif POLAT, Erzurum, Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Osman BOZKURT, Erzurum Teknik Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi Fadime ULUPINAR, Erzurum Teknik Üniversitesi Öğr. Gör. Mehmet SÖNMEZ, Erzurum Teknik Üniversitesi Arş. Gör. Şevin AKGÜN, Erzurum Teknik Üniversitesi 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Arş. Gör. Şeyda KARASU, Erzurum Teknik Üniversitesi Arş. Gör. Ulviye Aydan NACAK, Erzurum Teknik Üniversitesi Arş. Gör. Ayşe ÇAMLİ, Erzurum Teknik Üniversitesi Arş. Gör. Merve ARSLAN, Erzurum Teknik Üniversitesi Arş. Gör. Ceren DAVUTOĞLU, Erzurum Teknik Üniversitesi 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum BİLİM / DANIŞMA KURULU UNVAN İSİM-SOYİSİM ÜNİVERSİTE, FAKÜLTE, BÖLÜM ÜLKE Prof. Dr. Aynur Aytekin Özdemir İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Alev Keser Ankara Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme ve Diyetetik Bölümü/ TÜRKİYE Prof. Dr. Aydan Ercan Trakya Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme Ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Ayşe Okanlı İstanbul Medeniyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Barış Öztürk Avrasya Bilim Ve Teknoloji Üniversitesi TÜRKİYE Prof. Dr. Bayram Ünver Dokuz Eylül Üniversitesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Fakültesi TÜRKİYE Prof. Dr. Bülent Elbasan Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Cantürk Çapık Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Dan Iulian Alexe Vasile Alecsandri University, Department of Physical and Occupational Therapy ROMANIA Prof. Dr. Eda Köksal Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, Toplum Beslenmesi TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Prof. Dr. Ekrem Cengiz Gümüşhane Üniversitesi, Gümüşhane İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Emel Ege Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Emine Kıyak Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Erol Akpınar Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Esat Adıgüzel Pamukkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anatomi Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Esen Taşğın Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik TÜRKİYE Prof. Dr. Evşen Nazik Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Kadın Hastalıkları ve Doğum Hemşireliği TÜRKİYE Prof. Dr. Fatma Ünver Pamukkale Üniversitesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Fakültesi, Ortopedik Rehabilitasyon Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Fernando Manuel Tavares da Silva Ribeiro University of Aveiro, School of Health Sciences and Institute of Biomedicine PORTUGAL Prof. Dr. Filiz Can Hacettepe Üniversitesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fakültesi, Kas İskelet Fizyoterapisi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Prof. Dr. Gamze Akbulut İstanbul Kent üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Gülay İpek Çoban Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Gülçin Avşar Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Gülden Pekcan Hacettepe üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme Ve Diyetetik Bölümü, Emekli öğretim üyesi TÜRKİYE Prof. Dr. Gülgün Ersoy İstanbul Medipol Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Gülşen Eryılmaz Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Günhan Erdem Girne Amerikan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Hava Özkan Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Havva Öztürk Karadeniz Teknik Üniversitesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. İlknur Aydın Avcı Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Prof. Dr. Leyla Dinç Hacettepe Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Meen B. Poudyal Chhetri Nepal Center for Disaster Management (NCDM)/Queensland University of Technology (QUT) NEPAL / AUSTRALIA Prof. Dr. Mehmet Zeki Yıldırım Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Bucak Sağlık Yüksekokulu, Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Mehtap Kavurmacı Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Iç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Mehtap Tan Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Iç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Murat Baş Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Nadiye Özer Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Neslişah Rakıcıoğlu Hacettepe Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme ve Diyetetik Bölümü/ TÜRKİYE Prof. Dr. Nevin Atalay Güzel Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Niyazi Acer İstanbul Arel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anatomi Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Prof. Dr. Nuray Bingöl Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Nurcan Özakar Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Restorarif Diş Tedavisi TÜRKİYE Prof. Dr. Papatya Karakurt Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Rahşan Akyıl Aydin Adnan Menderes Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Recep Orbak Atatürk Üniversitesi/Diş Hekimliği Fakültesi/Klinik Bilimler Bölümü/Periodontoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Reva Balcı Akpınar Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Samet Kapakin Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anatomi Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Saniye Bilici Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, Toplu Beslenme Sistemleri TÜRKİYE Prof. Dr. Serap Ejder Apay Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Prof. Dr. Serdal Öğüt Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Toplum Beslenmesi Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Sevban Arslan Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilileri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği TÜRKİYE Prof. Dr. Sevda Eliş Yıldız Kafkas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Sevgi Özalevli Dokuz Eylül Üniversitesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Fakültesi TÜRKİYE Prof. Dr. Sevilay Hindistan Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Iç Hastalıkları Hemşireliği TÜRKİYE Prof. Dr. Sibel Asi Karakaş Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Da TÜRKİYE Prof. Dr. Sibel Karaca Sivrikaya Balikesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Susan M. Hunter Keele University, School of Allied Health Professions The UNITED KINGDOM Prof. Dr. Şamil Akyıl Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Diş Hekimliği Fakültesi, Klinik Bilimler Bölümü, Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Turgut Demir Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Periodontoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Prof. Dr. Uğur Cavlak Biruni Üniversitesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Yasemin Beyhan Hasan Kalyoncu Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme ve Diyetetik Bölümü/Beslenme ve Diyetetik TÜRKİYE Prof. Dr. Yeliz Akkuş Kafkas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Dahiliye Anabilim Dalı TÜRKİYE Prof. Dr. Zeynep Hazar Kanık Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Prof. Dr. Zeynep Yeşil Duymuş Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Diş Hekimliği Protetik Diş Tedavisi TÜRKİYE Prof. Dr. Zuhal Bahar İstanbul Aydın Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Afife Yurttaş Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, TÜRKİYE Doç. Dr. Alime Selçuk Tosun Selçuk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği TÜRKİYE Assoc. Prof. Dr. Amin Azimkhani Imamreza International University, Faculty of Sport Science IRAN Doç. Dr. Arzu Sarıalioğlu Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik, Çocuk Sağlığı Hastalıkları ve Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Doç. Dr. Arzu Yüksel Aksaray Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Aslı Kalkım Ege Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Aslı Sis Çelik Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Aygül Kıssal Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sağlık Bilimler Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Berrin Göktuğ Kadıoğlu Sağlık Bilimleri Üniversitesi Erzurum Şehir Hastanesi Obstetri ve Jinekoloji Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Burcu Bayrak Kahraman Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sağlık Bilimler Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği TÜRKİYE Doç. Dr. Buse Özcan Kahraman Dokuz Eylül Üniversitesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Fakültesi TÜRKİYE Doç. Dr. Duygu Ağagündüz Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, TÜRKİYE Doç. Dr. Esra Kul Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Esra Yıldız Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Doç. Dr. Fatih Baygutalp Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri, Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Feride Ayyıldız Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, Diyetetik TÜRKİYE Assoc. Prof. Dr. Gopal Nambi Prince Sattam Bin Abdulaziz University, Department of Health and Rehabilitation Sciences, College of Applied Medical Sciences SAUDI ARABIA Doç. Dr. Gökhan Yazıcı Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Güler Duru Aşiret Aksaray Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Günay Eskici Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi/Spor Bilimleri Fakültesi/Antrenörlük Eğitimi Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Gürkan Günaydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Halil Sezgin Semis Özel Buhara Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji - Erzurum TÜRKİYE Doç. Dr. Hamit Çelik Özel Buhara Hastanesi Nöroloji Bölümü Erzurum TÜRKİYE Doç. Dr. Kadriye Sayın Kasar Aksaray Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Doç. Dr. Manar Aslan Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı TÜRKİYE Assoc. Prof. Dr. Mohammed Baqer Al- Jubouri University of Baghdad, College of Nursing IRAQ Doç. Dr. Mustafa Gündoğdu İzmir Demokrasi Üniversitesi, Klinik Bilimler Bölümü, Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Nazlı Hacıalioğlu Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Oya Sevcan Orak Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE Doç. Dr. Özlem Karabulutlu Kafkas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Özlem Şahin Altun Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Pelin Bilgiç Hacettepe Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme Ve Diyetetik Bölümü/ TÜRKİYE Doç. Dr. Rukiye Türk Delibalta Kafkas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Doğum ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Doç. Dr. Seher Ergüney Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Serap Gökçe Eskin Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Serkan Bakırhan Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Sermin Algül Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Fizyoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Sevgin Samancıoğlu Bağlama Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Sevil Çınar Özbay Artvin Çoruh Üniversitesi, Sağlık Bilimler Fakültesi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi TÜRKİYE Doç. Dr. Seyhan Çıtlık Sarıtaş Malatya Turgut Özal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Anabilim Dalı TÜRKİYE Doç. Dr. Sibel Öztürk Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Sinem Süner Keklik Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon TÜRKİYE Doç. Dr. Sonay Bilgin Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Doç. Dr. Turhan Kahraman Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Zeynep Göktaş Hacettepe Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme Ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Zeynep Karaman Özlü Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Adile Neşe Gaziantep Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Hizmetler Ve Teknikler Bölümü, İlk Ve Acil Yardım TÜRKİYE Assist. Prof. Alaa Noureldeen Kora Cairo University, Department of Physical Therapy for Pediatrics, Faculty of Physical Therapy EGYPT Dr. Öğr. Üyesi Ayçıl Özturan Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Aydın Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Doğum Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Bahadır Tercan Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Mülkiyet Koruma ve Güvenlik TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Bahar Çiftçi Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Bilgehan Öztop Atatürk Üniversitesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Dr. Öğr. Üyesi Burcu Alaçam Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Burhan Yarar Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Büşra Altınel Selçuk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Büşra Ayhan Gazi Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Cihan Caner Aksoy Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Fizyoterapi ve Reabitasyon TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Demet Güneş Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Deniz Bayraktar Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Doğan Durna Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Diş ve Çene Radyolojisi TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Eda Ay Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Emine Yassıbaş Gazi Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Dr. Öğr. Üyesi Ercan Bakır Erzurum Teknik Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Erkan Erol Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Esin Kavuran Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Esra Keşer Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü, İlk ve Acil Yardım TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Esra Şentürk Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri Bölümü, fizyoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE Assist. Prof. Farruh Ahmedov Samarkand State University, Faculty of Physical Education UZBEKISTAN Dr. Öğr. Üyesi Fatma İltuş Selçuk Üniversitesi, Akşehir Kadir Yallagöz Sağlık Yüksekokulu, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Fatma Karasu Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Yusuf Şerefoğlu Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Assist. Prof. Ferman Konukman Qatar University, College of Education, Department of Physical Education QATAR 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Dr. Öğr. Üyesi Fuat Yüksel Ordu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Funda Citil Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Furkan Bilek Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Fethiye Sağlık Bilimleri Fakültesi, Gerontoloji Bölümü TÜRKİYE Doç. Dr. Gülcan Bahçecioğlu Turan Fırat Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Gülden Atan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Hande Mortaş Gazi Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme Ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Hatice Polat Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Hazal Yakut Özdemir İzmir Demokrasi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Hilal Üstündağ Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri Bölümü, Fizyoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE Assist. Prof. Hossein Hajianfar Isfahan Azad University, Member of the Iranian Nutrition Association IRAN 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Koçak Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sağlık Bilimler Fakültesi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi İbrahim Halil Çelik Artvin Çoruh Üniversitesi, Artvin Meslek Yüksekokulu, Mülkiyet Koruma ve Güvenlik TÜRKİYE Assist. Prof. Martin Hofmeister Consumer Centre of the German Federal State of Bavaria, Department Food and Nutrition GERMANY Dr. Öğr. Üyesi Meral Kılıç Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Merve Çayır Yılmaz Amasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Müşerrefe Nur Keleş Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Neşe Erdem Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Nihan Türkoğlu Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Nuray Elibol Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Nurhan Bayındır Durna Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Dr. Öğr. Üyesi Ömer Osman Pala Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Özge Akbaba Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü, İlk Ve Acil Yardım Pr. TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Özge Mengi Çelik Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Beslenme ve Diyetetik TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Özge Nur Türkeri Lefke Avrupa Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Beslenme ve Diyetetik Prog. TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Aslan Ardahan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi TÜRKİYE Assist. Prof. Dr. Sabah Abdullah Jaafr University of Al-Muthanna, College of Nursing IRAQ Dr. Öğr. Üyesi Safiye Ağapınar Şahin Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Safiye Yanmış Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Saime Özbek Şebin Atatürk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Temel Tıp Bilimleri, Fizyoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Saniye Sözlü Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Dr. Öğr. Üyesi Sebahat Atalıkoğlu Başkan Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Seda Karaman Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Sedanur Macit-Çelebi Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Sefa Mızrak Gümüşhane Üniversitesi, Sağlık Bilimler Fakültesi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Semra Elmas Lefke Avrupa Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu, Doğum Ve Kadın Hastalıkları Hemşireliği TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Semra Navruz Varlı Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, Toplu Beslenme Sistemleri TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Serap Sökmen Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Sevan Çetin Özbek Yüksek İhtisas Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Beslenme ve Diyetetik Prog. TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Sibel Öztürk Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Süheyla Yaralı Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Dr. Öğr. Üyesi Süleyman Köse Artvin Çoruh Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Sümeyra Mihrap İlter Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Gerontoloji Bölümü, Gerontoloji Anabilim Dalı TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Tevfik Koçak Gümüşhane Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Fakültesi/Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Tuba Korkmaz Aslan Necmettin Erbakan Üniversitesi, Seydişehir Kamil Akkanat Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Psikiyatri Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Tuğba Tatar Kastamonu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Tülay Kılınç Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Cerrahi Hastalıklar Hemşireliği Anabilim Dalı, TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Uğur Sözlü Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi Ve Rehabilitasyon Bölümü TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Umut Apaydın Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi Ve Rehabilitasyon TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Vildan Oral Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Bucak Sağlık Yüksekokulu, Acil Yardım ve Afet Yönetimi TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Yasemin Ertaş Öztürk Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Assist. Prof. Zeinab Faghfoori Semnan University of Medical Sciences, Faculty of Nutrition and Food sciences IRAN Dr. Öğr. Üyesi Zekiye Göktekin Gümüşhane Üniversitesi, Sağlık Bilimler Fakültesi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi TÜRKİYE Dr. Öğr. Üyesi Neşe Erdem Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Hemşirelik Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı TÜRKİYE Öğr. Gör. Dr. Gülce Sevdar Çeçen Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Dahili Tıp Bilimleri, Tıbbi Farmakoloji TÜRKİYE Öğr. Gör. Dr. Süleyman Çeçen Bursa Uludağ Tıp Fakültesi, Cerrahi Tıp Bilimleri, Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi TÜRKİYE Arş. Gör. Dr. Göksel Öztürk Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Acil Yardım ve Afet Yönetimi TÜRKİYE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II. ULUSLARARASI SAĞLIK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAM 24.11.2023 SALON 1 09:00-09:30 Açılış Prof. Dr. Elanur Yılmaz Karabulutlu (Erzurum Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı, Kongre Başkanı) Prof. Dr. Bülent Çakmak (Erzurum Teknik Üniversitesi Rektörü) 09:30-11:00 OTURUM I Aktif Yaşlanma Moderatörler: Prof. Dr. Rahşan Çevik Akyıl Aydın Adnan Menderes Ü. Hemşirelik Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye Prof. Dr. Uğur CAVLAK Biruni Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü- Türkiye Gerobiyotikler ve Yaşlanma: Olası Mekanizmalar ve Kanıta Dayalı Yaklaşım Doç. Dr. Duygu Ağagündüz Gazi Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü-Türkiye Geriatri ve Egzersiz Doç. Dr. Fatih Baygutalp Atatürk Ü. Tıp Fak. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon AD-Türkiye Elderly People and Sports Assoc. Prof. Amin Azimkhani Imamreza International University Faculty of Sport Science-İran Aktif Yaşlanma ve Yaşam Kalitesi Prof. Dr. Gülendam Hakverdioğlu Yönt İzmir Tınaztepe Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye 11:00-11:15 ARA 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/56e599d8df2d43759e8af51f7df2aa01 II. ULUSLARARASI SAĞLIK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAM 11:15-12:00 KONFERANS I: Küresel Sağlık Değişimlerinde Kültürel Yaklaşımlar Moderatör: Prof. Dr. Ayşe Okanlı İstanbul Medeniyet Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye Konuşmacı: Prof. Dr. Gülbu Tanrıverdi Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye 12:00-13:00 ARA 13:00-14:30 OTURUM II Sağlık Bilimlerinde Güncel Yaklaşımlar-I Moderatörler: Prof. Dr. Zeynep HAZAR KANIK Gazi Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü- Türkiye Dr. Öğr. Üyesi Begüm KALYONCU ATASOY İstanbul Aydın Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü- Türkiye Reporting Nutrition Research:Where Are We and What’s Next Prof. Dr. Carl Lachat Ghent University, Faculty of Bioscience Engineering, Department Food Technology, Safety and Health, Research Group Human Nutrition- Belçika Current Approaches in the Elimination of Sensorimotor Dysfunction in Stroke Rehabilitation Prof. Dr. Sue Hunter University of Keele School of Allied Health Professions-İngiltere Moleküler Beslenmenin Geleceği Prof. Dr. Barış Öztürk - Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bakımın Örtük Anlamı: Umursamak Üzerine Bir Konuşma Prof. Dr. Özen Kulakaç Ondokuz Mayıs Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum 14:30-14:45 ARA 14:45-16:15 OTURUM III Sağlıkta Dijital Dönüşüm-I Moderatörler: Prof.Dr. Nevin A. GÜZEL Gazi Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü- Türkiye Doç. Dr. Feride AYYILDIZ Gazi Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü-Türkiye The Effect Of Virtual Reality Training On Pain And Sports Performances İn First Grade Anterior Cruiate Ligament Tear İn University Football Players: A Randomised Controlled Study. Assoc. Prof. Gopal Nambi Prince Sattam Bin Abdul Aziz University Department of Physical Therapy-Suudi Arabistan Dijital Hastane Uygulamaları Dr. Öğr. Üyesi Ebru Melek Benligül İzmir Tınaztepe Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye Sporcu Beslenmesinde Mobil Uygulamaların Kullanımı Dr. Öğr. Üyesi Handan Akalın Erzurum Teknik Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü- Türkiye 16:30-18:30 BİLDİRİ OTURUMU I Moderatörler: Dr. Öğr. Üyesi Nilüfer Yıldırım Dr. Öğr. Üyesi Gülnihal Deniz II. ULUSLARARASI SAĞLIK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAM 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II. ULUSLARARASI SAĞLIK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAM 25.11.2023 SALON 1 09:00-10:30 OTURUM IV Olağanüstü Durumlarda Multidisipliner Yaklaşım Moderatörler: Prof. Dr. Zuhal Bahar İstanbul Aydın Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye Prof. Dr. Mehmet Zeki YILDIRIM Mehmet Akif Ersoy Ü. Bucak SYO Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü- Türkiye Afet Durumlarında Beslenme Prof. Dr. Murat Baş Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü-Türkiye Türk Kızılayı Beslenme Hizmet Modeli Alper Güler Türk Kızılayı Afet Müdahale Merkezi Müdürlüğü-Türkiye Upcoming Disasters; Are Nurses Ready? An Example of Iraq Assoc. Prof. Mohammed Baqer Al-Jubouri, University of Baghdad, College of Nursing -Irak Assist. Prof. Sabah Abdullah Jaafr, University of Al- Muthanna, College of Nursing -Irak Afet Durumlarında Görülen Travmatik Yaralanmalarda Ortopedik Fizyoterapi Bakış Açısı Prof. Dr. Filiz Can Hacettepe Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Fak. Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü-Türkiye 10:30-10:45 ARA 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/56e599d8df2d43759e8af51f7df2aa01 II. ULUSLARARASI SAĞLIK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAM 10:45-12:15 OTURUM V Sağlıkta Dijital Dönüşüm-II Moderatörler: Prof. Gamze AKBULUT İstanbul Kent Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü- Türkiye Prof. Dr. Gülendam Karadağ Dokuz Eylül Ü. Hemşirelik Fak.-Türkiye Telenütrisyon Öğr. Gör. Mücahit Muslu Kastamonu Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü- Türkiye Kronik Hastalıkların Yönetiminde Yapay Zekâ Uygulamaları İle Sağlık Profesyonellerinin İş birliği Geleceği Şekillendirmede Bir Güç Prof. Dr. Elif Ünsal Avdal Kâtip Çelebi Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Hemşirelik Bölümü-Türkiye Beslenme ve Diyetetik Alanındaki Uygulamalara Dair Perspektir: Yapay Zekâ Dr. Öğr. Üyesi İzzet Ülker Erzurum Teknik Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü- Türkiye 12:15-13:15 ARA 13:15- 14:00 Konferans II - Kronik Hastalık Yönetiminde Fonksiyonel Tıp Moderatör: Dr. Öğr. Üyesi Funda Sofulu İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi - Rektörlük - Sağlık Bilimleri Fakültesi - Hemşirelik Bölümü - İç Hastalıklar Hemşireliği A.B.D. Konuşmacı: Uzm. Dr. Muhammet Ali Akdoğan (Aşkale Devlet Hastanesi) 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II. ULUSLARARASI SAĞLIK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAM 14:00-15:30 OTURUM VI Sağlık Bilimlerinde Güncel Yaklaşımlar-II Moderatörler: Doç. Dr. Turhan KAHRAMAN Kâtip Çelebi Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü-Türkiye Doç. Dr. Betül KOCAADAM BOZKURT Erzurum Teknik Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü- Türkiye The Current Exercise Approaches In The Regulation Of Blood Pressure Prof. Dr. Fernando Ribeiro University of Aveiro Department of Physical Therapy-Portekiz Obesity, Children Physical Activity And Health: Future Perspectives And Suggestions. Assist. Prof. Ferman Konukman Qatar University College of Education Department of Physical Education- Katar The Role Of Nutrition And Healthy Lifestyle In The Prevention Of Non-Communicable Diseases In Today's Societies Assist. Professor Hossein Hajianfar Member of the Iranian Nutrition Association, Isfahan Azad University- İran Gelecek Nesilller İçin Sürdürülebilir Beslenme Prof. Dr. Gülden Pekcan Hacettepe Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Beslenme ve Diyetetik Bölümü (Emekli Öğretim Üyesi)-Türkiye 15:30-15:45 ARA 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II. ULUSLARARASI SAĞLIK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ BİLİMSEL PROGRAM 15:45-17:15 OTURUM VII Afete Dirençli Toplumlar Moderatörler: Prof. Dr. Günhan ERDEM Girne Amerikan Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Acil Yardım Ve Afet Yönetimi Bölümü-KKTC Dr. Öğr. Üyesi Melikşah Turan Erzurum Teknik Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Acil Yardım Ve Afet Yönetimi Bölümü-Türkiye Sürdürülebilir Bir Toplum Yapısı İçin Afete Dayanıklılık Prof. Dr. Günhan Erdem Girne Amerikan Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Acil Yardım Ve Afet Yönetimi Bölümü-KKTC Good Governance in Disaster Risk Reduction Prof. Meen B. Poudyal Chhetri Adjunct Professor, Queensland University of Technology (QUT)- Australia Toplum Tabanlı Afet Yönetimi Dr. Öğr. Üyesi Vildan Oral Burdur Mehmet Akif Ersoy Ü. Bucak SYO Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü-Türkiye Afete Dirençli Toplumlar Dr. Göksel Öztürk Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Sağlık Bilimleri Fak. Acil Yardım ve Afet Yönetimi Bölümü-Türkiye 17:15-17:30 ARA 17:30-18:00 ÖDÜL TÖRENİ-KAPANIŞ 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II.INTERNATIONAL CONGRESS ON HEALTH SCIENCES AND MULTIDISCIPLINARY STUDIES SCIENTIFIC PROGRAM November 24, 2023 HALL 1 09:00-09:30 Opening Prof. Dr. Elanur Yılmaz Karabulutlu (Dean of the Faculty of Health Sciences, Erzurum Technical University, Congress President) Prof. Dr. Bülent Çakmak (Rector, Erzurum Technical University) 09:30-11:00 SESSION I: Active Aging Active Aging Moderators: Prof. Dr. Rahşan Çevik Akyıl (Aydın Adnan Menderes University, Faculty of Nursing, Department of Nursing-Turkey) Prof. Dr. Uğur CAVLAK (Biruni University, Faculty of Health Sciences, Department of Physiotherapy and Rehabilitation-Turkey) Gerobiotics and Aging: Possible Mechanisms and Evidence-Based Approach Assoc. Prof. Dr. Duygu Ağagündüz (Gazi University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) Geriatrics and Exercise Assoc. Prof. Dr. Fatih Baygutalp (Atatürk University, Faculty of Medicine, Department of Physical Therapy and Rehabilitation-Turkey) Elderly People and Sports Assoc. Prof. Dr. Amin Azimkhani (Imamreza International University, Faculty of Sport Science-Iran) Active Aging and Quality of Life Prof. Dr. Gülendam Hakverdioğlu Yönt (Izmir Tinaztepe University, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing-Turkey) 11:00-11:15 BREAK 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/56e599d8df2d43759e8af51f7df2aa01 II. INTERNATIONAL CONGRESS ON HEALTH SCIENCES AND MULTIDISCIPLINARY STUDIES SCIENTIFIC PROGRAM 11:15-12:00 CONFERENCE I: Cultural Approaches in Global Health Changes Moderator: Prof. Dr. Ayşe Okanlı (Istanbul Medeniyet University, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing-Turkey) Speaker: Prof. Dr. Gülbu Tanrıverdi (Canakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing- Turkey) 12:00-13:00 BREAK 13:00-14:30 SESSION II Recent Approaches in Health Sciences-I Moderators: Prof. Dr. Zeynep HAZAR KANIK (Gazi University, Faculty of Health Sciences, Department of Physiotherapy and Rehabilitation-Turkey) Dr. Begüm KALYONCU ATASOY (Istanbul Aydin University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) Reporting Nutrition Research:Where Are We and What’s Next Prof. Dr. Carl Lachat Ghent University, Faculty of Bioscience Engineering, Department Food Technology, Safety and Health, Research Group Human Nutrition- Belgium Current Approaches in the Elimination of Sensorimotor Dysfunction in Stroke Rehabilitation Prof. Dr. Sue Hunter University of Keele School of Allied Health Professions-İngiltere The Future of Molecular Nutrition Prof. Dr. Barış Öztürk (Department of Nutrition and Dietetics) The Implicit Meaning of Care: A Speech on Caring Prof. Dr. Özen Kulakaç (Ondokuz Mayıs University, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing-Turkey) 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum 14:30-14:45 BREAK 14:45-16:15 SESSION III Digital Transformation in Health-I Moderators: Prof.Dr. Nevin A. GÜZEL (Gazi University, Faculty of Health Sciences, Department of Physiotherapy and Rehabilitation-Turkey) Assoc. Prof. Dr. Feride AYYILDIZ (Gazi University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) The Effect Of Virtual Reality Training On Pain And Sports Performances İn First Grade Anterior Cruiate Ligament Tear İn University Football Players: A Randomised Controlled Study Assoc. Prof. Gopal Nambi Prince Sattam Bin Abdul Aziz University Department of Physical Therapy- Saudi Arabia Digital Hospital Applications Dr. Ebru Melek Benligül (Izmir Tinaztepe University, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing-Turkey) Use of Mobile Applications in Athlete Nutrition Dr. Handan Akalın (Erzurum Technical University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) 16:30-18:30 SESSION IV Presentation Session I Moderators: Dr. Nilüfer Yıldırım Dr. Gülnihal Deniz II. .INTERNATIONAL CONGRESS ON HEALTH SCIENCES AND MULTIDISCIPLINARY STUDIES SCIENTIFIC PROGRAM 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II. .INTERNATIONAL CONGRESS ON HEALTH SCIENCES AND MULTIDISCIPLINARY STUDIES SCIENTIFIC PROGRAM 25.11.2023 HALL 1 09:00-10:30 SESSION IV Multidisciplinary Approach in Emergencies Moderators: Prof. Dr. Zuhal Bahar (Istanbul Aydin University, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing-Turkey) Prof. Dr. Mehmet Zeki YILDIRIM (Mehmet Akif Ersoy University, Bucak SYO Emergency Aid and Disaster Management Department-Turkey) Nutrition in Disaster Situations Prof. Dr. Murat Baş (Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics- Turkey) Turkish Red Crescent Nutrition Service Model Alper Güler (Turkish Red Crescent Disaster Intervention Center-Turkey) Upcoming Disasters; Are Nurses Ready? An Example of Iraq Assoc. Prof. Dr. Mohammed Baqer Al-Jubouri, University of Baghdad, College of Nursing -Irak Dr. Sabah Abdullah Jaafr, University of Al- Muthanna, College of Nursing -Irak Physiotherapy Perspective on Traumatic Injuries in Disasters Prof. Dr. Filiz Can (Hacettepe University, Faculty of Health Sciences, Department of Physiotherapy and Rehabilitation-Turkey) 10:30-10:45 BREAK 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/56e599d8df2d43759e8af51f7df2aa01 II. INTERNATIONAL CONGRESS ON HEALTH SCIENCES AND MULTIDISCIPLINARY STUDIES SCIENTIFIC PROGRAM 10:45-12:15 SESSION V Digital Transformation in Health-I Moderators: Prof. Gamze AKBULUT (Istanbul Kent University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) Prof. Dr. Gülendam Karadağ (Dokuz Eylül University, Faculty of Nursing-Turkey) Tele-nutrition Lec. Mücahit Muslu (Kastamonu University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) Collaboration of Health Professionals with Artificial Intelligence Applications in the Management of Chronic Diseases Prof. Dr. Elif Ünsal Avdal (Kâtip Çelebi University, Faculty of Health Sciences, Department of Nursing-Turkey) Perspectives on Practices in Nutrition and Dietetics: Artificial Intelligence Dr. İzzet Ülker (Erzurum Technical University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) 12:15-13:15 BREAK 13:15-14:00 Conference II - Functional Medicine in the Management of Chronic Diseases Speaker: Specialist Dr. Muhammet Ali Akdoğan (Aşkale State Hospital) 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II. INTERNATIONAL CONGRESS ON HEALTH SCIENCES AND MULTIDISCIPLINARY STUDIES SCIENTIFIC PROGRAM 14:00-15:30 SESSION VI Recent Approaches in Health Sciences-II Moderatörler: Assoc. Prof. Dr. Turhan KAHRAMAN (Kâtip Çelebi University, Faculty of Health Sciences, Department of Physiotherapy and Rehabilitation- Turkey) Assoc. Prof. Dr. Betül KOCAADAM BOZKURT (Erzurum Technical University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics-Turkey) The Current Exercise Approaches In The Regulation Of Blood Pressure Prof. Dr. Fernando Ribeiro University of Aveiro Department of Physical Therapy-Portekiz Obesity, Children Physical Activity And Health: Future Perspectives And Suggestions. Dr. Ferman Konukman Qatar University College of Education Department of Physical Education- Qatar The Role Of Nutrition And Healthy Lifestyle In The Prevention Of Non-Communicable Diseases In Today's Societies Dr. Hossein Hajianfar Member of the Iranian Nutrition Association, Isfahan Azad University- Iran Sustainable Nutrition for Future Generations Prof. Dr. Gülden Pekcan (Hacettepe University, Faculty of Health Sciences, Department of Nutrition and Dietetics - Retired Faculty Member-Turkey) 15:30-15:45 BREAK 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum II. INTERNATIONAL CONGRESS ON HEALTH SCIENCES AND MULTIDISCIPLINARY STUDIES SCIENTIFIC PROGRAM 15:45-17:15 SESSION Resilient Communities to Disasters Moderators: Prof. Dr. Günhan ERDEM (Girne American University, Faculty of Health Sciences, Department of Emergency Aid and Disaster Management-TRNC) Dr. Melikşah Turan (Erzurum Technical University, Faculty of Health Sciences, Department of Emergency Aid and Disaster Management- Turkey) Resilience to Disaster for a Sustainable Society Structure Prof. Dr. Günhan ERDEM (Girne American University, Faculty of Health Sciences, Department of Emergency Aid and Disaster Management-TRNC) Good Governance in Disaster Risk Reduction Prof. Meen B. Poudyal Chhetri Adjunct Professor, Queensland University of Technology (QUT)- Australia Community-Based Disaster Management Dr. Vildan Oral (Burdur Mehmet Akif Ersoy University, Bucak SYO Emergency Aid and Disaster Management Department-Turkey) Resilient Communities to Disasters Dr. Göksel Öztürk (Canakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Health Sciences, Department of Emergency Aid and Disaster Management-Turkey) 17:15-17:30 BREAK 17:30-18:00 AWARD CEREMONY- CLOSING 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum BİLDİRİ OTURUMU I 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 1 16:30-18:30) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Nilüfer Yıldırım Dr. Öğr. Üyesi Gülnihal DENİZ Bildiri Adı Yazarlar Parkinson Hastaları ve Sağlıklı Bireylerin Koronafobi Düzeylerinin KarşılaştırılmasıComparison of Coronaphobia Levels of Patients with Parkinson Disease and Healthy Individuals Aybüke Cansu KALKAN, Canseli TOSUN, Turhan KAHRAMAN, Berril DÖNMEZ ÇOLAKOĞLU, Arzu GENÇ Geriatrik Hastalarda Deliryum Yönetimi ve Güncel Yaklaşımlar Yusuf AKTEPE, Dilan AKTEPE COŞAR Palyatif Bakım Refakatçilerinin El Yıkama Bilgi ve Uygulamalarına Simülasyonu Temelli Eğitimin Etkisi: Çift Kör Randomize Kontrollü, Tek merkezli Bir Çalışma, Nurdan YALÇIN ATAR, Murat KOÇ, Eda AYDIN BİRKANIM Evde Bakımın Ekonomik Yönüne Güncel bir bakış: Multidisipliner Yaklaşım Handan AYDIN KAHRAMAN, Emrah KAHRAMAN Tamamlayıcı Terapilerin Aktif Yaşlanmada Kullanımı ve Hemşirelik Bakımı Dilan AKTEPE COŞAR, Hatice DEMİRAĞ Aktif Yaşlanmayı Destekleyici Uygulamalar Sevgi DEMİR ÇAM, Bedriye CANSU DEMİRKIRAN Acil Servise Başvuran 65 Yaş Üstü Onkoloji Hastalarının Başvuru Nedenlerinin ve Sıklığının Araştırılması Nedime Hazal DÖNER, Öznur USTA YEŞİLBALKAN, Uğur TAKTUK Türkiye'de Yeni Mezun Hemşirelerin Yaşlanmaya İlişkin Beklentilerini Etkileyen Faktörler: Tanımlayıcı Çalışma Arzu GÜNGÖR TOLASA, YASEMİN TOKEM Hemşirelik Son Sınıf Öğrencilerinin Yaşlılara Karşı Tutumları Üzerine Geriatri Hemşireliği Dersinin Etkisi Dilek CİNGİL, Özlem CANBOLAT Yaşlı Bireylerde Manevi İyi Oluş ve Kendini İhmal Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Zeynep ÖZTÜRK, Gülcan BAHÇECİOĞLU TURAN, Orhun DÖNMEZ 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/56e599d8df2d43759e8af51f7df2aa01 BİLDİRİ OTURUMU II 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 2 10:00-12:00) Moderatörler Prof. Dr. Havva Özkan Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Yıldız Bildiri Adı Yazarlar Üreme Çağındaki Kadınlarda Kafein Tüketimi ve İnfertilite Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Sistematik Derleme Hilal ÖZENÇ, Eda Nur YILMAZ Gebelerin Gebelikte Cinselliğe Karşı Tutumu ve Etkileyen Faktörler Esra YUVARLAN, Kerime Derya BEYDAĞ Obstetrik Şiddet Algısı ile Doğum Korkusu Arasındaki İlişki: Kesitsel Çalışma Hava ÖZKAN, Ayşe Nur AKSOY, Özlem ARI, Betül UZUN ÖZER, Gamze Nur CİMİLLİ ŞENOCAK Primipar Gebelere Verilen Video Destekli Emzirme Eğitiminin Emzirme Öz Yeterliliğine Etkisi Ayşe METİN, Nazlı BALTACI Kadın Hemşirelerin Çocuk Sahibi Olma İsteği ve Etkileyen Faktörler Beril Esen TEKŞAN, Kerime Derya BEYDAĞ Obstetrik Şiddet ile Doğum Memnuniyeti Arasındaki İlişki: Kesitsel Çalışma Hava ÖZKAN, Ayşe Nur AKSOY, Betül UZUN ÖZER, Özlem ARI, Gamze Nur CİMİLLİ ŞENOCAK Dismenorenin Akılcı İlaç Kullanımı, Sağlık Okuryazarlığı ve Emosyonel Semptomlarla İlişkisi: Yapısal Eşitlik Modellemesi Soner METE, Kamuran ÖZDİL, Gülhan KÜÇÜK ÖZTÜRK Dijital Dönüşüm ve Ebeliğe Yansımaları Gamze CEYLAN, Ayla KANBUR Jinekolojik ve Obstetrik Ağrının Yönetiminde Transkütanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu Kullanımı Gülsüm GÜNDOĞDU DOĞANAY Menopozal Dönem Semptomlarının Yönetiminde Hangi Kanıtlar Kullanılıyor? Gülsüm GÜNDOĞDU DOĞANAY 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU III 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 3 10:00-12:00 ) Moderatörler Doç. Dr. Nihal Gördes Aydoğdu Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Yıldız Bildiri Adı Yazarlar Su Jok Terapinin Gastrointestinal Sistem Kanseri Olan Hastaların Yaşadıkları Ağrı, Yorgunluk, Uykusuzluk, Bulantı ve Kusmaya Etkisi Demet GÜNEŞ, Elanur YILMAZ KARABULUTLU Özofagus Kanser Tanısı Alan Hastanın Fonksiyonel Sağlık Örüntülerine Göre Hemşirelik Bakımı: Olgu Sunumu Sebahat ATALIKOĞLU BAŞKAN, Demet GÜNEŞ Hemodiyaliz Hastaları için Geliştirilen Mobil Tabanlı Eğitim ve Danışmanlığın Yaşanılan Semptomlara ve Hastalığa Uyuma Etkisi Özge AKBABA, Elanur YILMAZ KARABULUTLU Yaş Kupa (Hacamat) Terapisinin Uygulandığı Hastalıklar ve Randomize Kontrollü Çalışmalar: Sistematik Derleme Hatice TUNÇ Epilepsi Hastalarında Öz Yönetim Medine YÜCESOY, Özlem CANBOLAT Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalarının Spiritüel İyi Oluşlarının Yaşam Kalitesiyle İlişkisi İlknur KABA DERE, Güler Duru AŞİRET Antalya'da Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı Bulaşıcı Olmayan Hastalık Tanısı Olan Yetişkin Bireylerin Hastalığa Uyumu ve İlişkili Değişkenlerin İncelenmesi Betül BEKTAŞ, Ayla TUZCU Kalp Hastalığı Olan Bireylerin Sağlık Okur Yazarlığı ve Kardiyovasküler Hastalık Bilgi Düzeylerinin Sağlıklı Bireylerle Karşılaştırılması Sema KÖSE, Berin ÇİL Hemodiyaliz Hastalarında Beslenme Eğitiminin İntradiyalitik Kilo Alımına Etkisi: Sistematik Derleme ve Meta-Analiz Sevda TÜZÜN ÖZDEMİR, Öznur USTA YEŞİLBALKAN, Zekiye KARAÇAM Türkiye’de Kronik Hastalığı Olan Yetişkin Bireylere Video Temelli Eğitim Uygulanan Hemşirelik Bölümü Tezlerinin İncelenmesi Cansu KOŞAR ŞAHİN, Hatice CEYLAN 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f BİLDİRİ OTURUMU IV 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 2 13:00-14:30) Moderatörler Doç. Dr. Nurşen Aydın Bildiri Adı Yazarlar Sağlık Çalışanlarının Psikolojik Sağlamlıklarının Tükenmişlik Düzeyleri Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Bağlılığın Aracılık Rolü Sinan TARSUSLU, Yeşim BAĞCI Dönüşümcü Liderlik ile Hemşirelerin Güçlendirme Algıları Arasındaki İlişki: Sistematik Bir İnceleme Cennet ÇİRİŞ YILDIZ, Cansu KARAKOÇ Hemşireler Gözünden Yapay Zekâ ve Hemşirelik Bakımı: Nitel Bir Araştırma Elanur ULUDAĞ, Ecem YILDIRIM Hemşirelerin işte var olamama (presenteizm) düzeylerinin belirlenmesi: Kesitsel bir çalışma Mehmet GÜLŞEN, Ayşe KARADAŞ Fonksiyonel Tıp ve Hemşirelik Özge AKBABA, Elanur YILMAZ KARABULUTLU Hemşirelik Eğitiminde Simülasyonun Yeri Bedriye Cansu DEMİRKIRAN, Sevgi DEMİR ÇAM Kalp Yetersizliği Hastasında Bilgi, Motivasyon, Davranış Becerileri Modelinin (IMB) Kullanılabilirliği: Olgu Sunumu Kadriye SAYIN KASAR 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU V 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 3 13:00-14:30) Moderatörler Prof. Dr. Musa Şamil Akyıl Bildiri Adı Yazarlar Çene Fraktürlü Hastalarda Gömük Diş Varlığı: Bir Retrospektif Çalışma Elanur Aydın GERZELİ, Özkan MİLOĞLU Sanal Gerçeklik: Diş Hekimliğinde Kullanım Alanları ve Gelecekte Vaad Ettikleri Nida KUZEY, Kübra TÖRENEK AĞIRMAN Maksiller Sinüs Septa Formasyonu: Olgu Sunumu ESRA AYDEMİR KADAN, Hatice YÜCEL, Mustafa Taha GÜLLER, Özkan MİLOĞLU Sert Damakta Gelişen Epitelyal Displazi: Olgu Sunumu Kübra AĞIRMAN, Esra AYDEMİR KADAN, Fatma ÇAĞLAYAN Alt Dudağın Rekürrens Skuamöz Hücreli Karsinomu Olgu Sunumu Zeynep TURANLI TOSUN, Binali ÇAKIR Current Local Anesthesia Methods in Pediatric Dentistry Semih Ercan AKGUN Mandibular Osteonekroz: Olgu Sunumu Esra ÖNCÜ, Özkan MİLOĞLU 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f BİLDİRİ OTURUMU VI 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 2 14:45-16:15) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Ayşe Metin Bildiri Adı Yazarlar Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı, Ortoreksiya Nervosa ve Sosyal Görünüş Kaygısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Zeynep ÖZTÜRK, Hacire TURAN Öykü Kuramı’na Temellendirilmiş Engelli Dostu Hemşirelik Eğitimi Programı’nın Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri ve Bakım Vermeye Yönelik Yeterlilik Algıları Üzerine Etkisi Güven SONER, İlknur AYDIN AVCI Hemşirelik Bölümü Öğrencilerinin Mesleklerarası Öğrenmeye Hazırbulunuşluklarının Belirlenmesi Eda ÜNAL, Hatice TUNÇ Sağlık Bilimleri Öğrencilerinin Madde Bağımlılığı Bilgi ve Farkındalık Düzeyinin İncelenmesi Erhan AKARSU, Necmettin İŞCİ Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Yüz Yüze Ve Uzaktan Fizyoloji Eğitim Modellerinden Memnuniyetinin Değerlendirilmesi Saime ÖZBEK ŞEBİN Üniversite Öğrencilerinin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi: Iğdır Üniversitesi Örneği Erhan AKARSU, Necmettin İŞCİ Pandemide Hemşirelik Öğrencilerinin Uzaktan Senkronize Online Eğitim Sürecinde Yaşadığı Güçlükler ve Algılanan Stres Düzeyi Cemile KÜTMEÇ YILMAZ 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU VII 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 3 14:45-16:15) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Musa Eymir Dr. Öğr. Üyesi Osman Bozkurt Bildiri Adı Yazarlar El Bilek Filmi Kullanılarak Kemik Yaşı Tayini: Bir Retrospektif Çalışma Elanur AYDIN GERZELİ, Özkan MİLOĞLU Evaluation of Baseline Functional Capacity and Body Composition Parameters of Patients with Cancer Who Suffer from Iron Deficiency Anemia Alper TUĞRAL, Fatoş Dilan KÖSEOĞLU Kor Kasları, Önemi ve Değerlendirilme Yöntemleri Esedullah AKARAS Fiziksel Aktivite ve Kilo Kontrolünde Giyilebilir Cihazlar Harun DERE, Ali Veysel ÖZDEN Kronik Bel Ağrısının Statik ve Dinamik Postür Üzerine Etkisinin İncelenmesi Bengü OKUTAN, Deniz DEMİRCİ İnmeli Bireylerde Servikal Bölge Mobilizasyonunun Denge ve Yürüme Paramatreleri Üzerine Etkilerinin İncelenmesi Aziz DENGİZ, Emre BASKAN İnmeli Bireylerde Omuz Ağrısına Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi Cemil ARSLAN, Emre BASKAN, Aziz DENGİZ 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f BİLDİRİ OTURUMU VIII 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 2 16:30-18:30) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Doğan Durna Bildiri Adı Yazarlar Hipofiz Kalsifikasyonu: İki Olgu Sunumu Hatice GÜLLER, Mustafa Taha GÜLLER, Esra AYDEMİR KADAN, Muhammed Akif SÜMBÜLLÜ Paraformaldehit İçerikli Devitalizanın Neden Olduğu Nekroze Dokunun Tedavisi Didar Betül DOĞAN, Didem ÖZKAL EMİNOĞLU Santral Dev Hücreli Granülom: Olgu Sunumu Elif AKSU CANKAN, Doğan DURNA Florid Semento-osseöz Displazi: Altı Yıl Takipli Vaka Raporu Sümeyye DEMİR , Fatma ÇAĞLAYAN Bir Diş Hekimliği Fakültesine Başvuran Yetişkinlerin Periodontal Hastalık ile İlgili Bilgi ve Farkındalık Düzeyinin İncelenmesi Sema Nur SEVİNÇ GÜL Gömülü Diş Endikasyonu İle İleri Görüntüleme İhtiyacı Duyulan Hastalarda En Fazla Görülen CBCT Artefaktlarının Sıklığı Zeynep TURANLI TOSUN, Binali ÇAKIR Uzun Lateral Pterygoid Lamina: Olgu Sunumu Hatice GÜLLER, Mustafa Taha GÜLLER, Esra AYDEMİR KADAN, Muhammed Akif SÜMBÜLLÜ Mandibulada Osteoradyonekroz: Bir Olgu Sunumu Nida Kuzey, Fatma Çağlayan Oral Liken Planus Olgu Sunumu Sümeyye DEMİR, Kübra TÖRENEK AĞIRMAN Diş Hekimliğinde Mikro Bilgisayarlı Tomografi Uygulamaları Elif AKSU CANKAN, Kübra TÖRENEK AĞIRMAN 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU IX 24 Kasım 2023 Cuma (SALON 3 16:30-18:30) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Nurgül Karakurt Dr. Öğr. Üyesi Esedullah AKARAS Bildiri Adı Yazarlar Üçüncü El Sigara Dumanının Sağlık Etkileri Sema TURAN Birlikte Sosyalleşelim Programının Toplum Ruh Sağlığı Merkezine Kayıtlı Bireylerde Sosyal İzolasyon ve İçselleştirilmiş Damgalamaya Etkisi Fatma Nevin ŞİŞMAN, Seda DÜLCEK, Buket YÜKSEL, Şehbal IŞILDAR Toplum Ruh Sağlığı Merkezinde Uygulanan Renklerin Birleşimi Programı’nın Şizofrenili Bireylerin Yaşam Niteliğine Etkisi Fatma Nevin ŞİŞMAN, Seda DÜLCEK, Ömer İSMAİLOĞULLARI, Aziz AÇAN, Mehmet ZORLU, Derya YALÇIN Sağlık Kurumlarında Toksik Liderlik Merve IŞIK Depresyon Tanısı Olan Bireylerin Perspektifinden İlaç Kullanımı ve Bırakma Deneyimleri: Nitel Bir Çalışma Gülhan KÜÇÜK ÖZTÜRK, Soner METE, Kamuran ÖZDİL Acil Serviste Covid-19 Pandemisi Öncesi ve Sırasında Psikiyatrik Başvuruların Değerlendirilmesi; Türkiye Örneği Ayse BÜYÜKBAYRAM ARSLAN, Serkan BİLGİN Engelli Bireylere Yönelik Hemşirelik Bakımında İletişim Güven SONER Tekrarlanan Depreme Maruz Kalan Öğrencilerin Travma Sonrası Stres Bozukluğu Ve Yaşam Kalitesi İlişkisinin İncelenmesi Ezgi DEMİRTÜRK SELÇUK Hemşirelerin Deprem Sonrası Sağlık Algısı, Deprem Stresi ile Başetme ve Uykusuzluk Durumlarının İncelenmesi Türkiye’den Yurtdışına Göçen Sağlık Çalışanlarının Gideceği Ülkeyi Belirlemede Etkili Olan Faktörler: Nitel Bir Araştırma Aynur GEYİK, Fatma ERSİN Harun DERE Hemşirelik Öğrencilerinin Akademik Motivasyonu, Mesleki Benlik Saygısı ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi Sema Köse, Yasemin TAŞ 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f Hemodiyaliz Tedavisi Alan Kronik Böbrek Yetersizliği Hastalarında Tamamlayıcı Alternatif Tıp Uygulamaları Ve Hemşirenin Rolü: Sistematik Derleme Eda Nur YILMAZ BİLDİRİ OTURUMU X 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 2 09:00-10:30) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Elanur Uludağ Bildiri Adı Yazarlar Kalp Yetmezliği Hastalarında Uyku Kalitesinin Psikososyal Uyuma Etkisi Mustafa AKYÜZ, Özlem ŞAHİN ALTUN Tıbbi Cihaza Bağlı Basınç Yarası Risk Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi Handan AYDIN KAHRAMAN, Gülay İPEK ÇOBAN Akut Hepatit- B Tanısı Olan Bireyin Hemşirelik Bakımı: Olgu Sunumu Şengül KORKMAZ BİNAY, Papatya KARAKURT, Sema KÖSE Genç Kalp Hastası Bireylerde Sağlıklı Yaşam Davranışları ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi Yıldız ŞIK, Sema KÖSE Çoklu Kronik Hastalığı Olan Bireylerin Hastalığa Uyumları İle Hastalık Yönetimi Öz Etkililikleri Arasındaki İlişki Asude GÜNEY, Gülden BASİT Kadınların Menstrual Siklus Dönemlerinde Değişen Tüketici Davranışlarının Kadın Sağlığı Üzerine Etkileri Şevin POLAT, Rukiye TÜRK DELİBALTA 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU XI 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 3 09:00-10:30) Moderatörler Öğr. Gör. Dr. Mehmet Sönmez Bildiri Adı Yazarlar İleri Proteomik Yaklaşımlar ve Nörodejeneratif Hastalıklar Mustafa GANİ SURMEN, Saime SÜRMEN Synthesis of Thiazolyl-pyrazole Derivatives From α,β-Unsaturated Carbonyl Compounds, Investigation of Their Versatile Potential Biological Activities and Examination of Their Theoretical Pharmacokinetic Properties Elif DENİZ, Burak KUZU Fungicidal And Inhibıtory Efficacy Of Essential Oils On Candıda Albicans Biofılm Estabished On Acrylic Resın: An In Vıtro Study Nurdan POLAT SAĞSÖZ, Figen ORHAN, Leyla GÜVEN Klavikula Üzerinde Foramen Nutriciumun Sayısı, Lokalizasyonu ve Diğer Klavikular Parametrelerle Olan İlişkisinin Araştırılması Burhan YARAR, Yalçın AKBULUT, Aslı Beril KARAKAŞ, Mukadder SUNAR Arteria Thyroidea Superior’un Orijin Varyasyonları: Derleme Musa ACAR Arteria Lingualis’in Orijin Varyasyonları: Derleme Musa ACAR Exploring the Surge: BNP Levels Soar During Moderate Intensity Aerobic Exercise Sermin ALGUL, Gülnihal DENİZ 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f BİLDİRİ OTURUMU XII 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 2 10:45-12:30) Moderatörler Prof. Dr. Ayşe Gürol Dr. Öğr. Üyesi Elif Alar Erkal Bildiri Adı Yazarlar Kozmetik Ürünlerde Bulunan Bazı Kimyasalların Gebe, Fetüs Ve Yenidoğan Sağlığı Üzerindeki Teratojenik Etkileri Nursel ALP DAL, Gamze DENİZ Sadece Anne Sütü İle Besleme Sosyal Destek Ölçeğinin Türkçe Versiyonunun Psikometrik Özellikleri Gülsün AYRAN, Semra Köse Düşük ve Orta Gelirli Ülkelerde Otizme Yaklaşım Eylül Gülnur ERDOĞAN, Elif ERBAY ÖZDEDE Okul Öncesi Dönemde Beslenme Sorunları İle İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi: Kesitsel Bir Çalışma Merve TENGİLİMOĞLU METİN, Arzu KABASAKAL ÇETİN Özel Öğrenme Güçlüğü Tanısı Bulunan Çocuklarda İşitsel İşlemlemenin Değerlendirilmesi Belde ÇULHAOĞLU, Kübra BAYLAN Hemşirelerde Empatik Öfke İle Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişki Nurgül KARAKURT, Yasemin ERDEN, Fadime ULUPINAR, Şeyda KARASU Erken Çocukluk Çağı Diş Çürükleri Etiyolojisi Ve Beslenme Durumu Rukiye Elif YACAN, İzzet ÜLKER Pediatrik Onkoloji Hastalarının Anksiyete ile Yaşam Kalitesi: Ebeveyn ve Çocuk Bakış Açısı Kübra Nur TEMÜR, Semra KÖSE 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU XIII 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 3 10:45-12:30) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Zeynep Öztürk Bildiri Adı Yazarlar Kardiyovasküler Cerrahi Sonrası Ağrı Yönetiminde Hemşirelerin Uyguladığı Tamamlayıcı Yöntemler: Literatür Taraması Tuğba ÇAM YANIK, Gülay ALTUN UĞRAŞ Yoğun Bakım Ünitelerinde Basınç Yarası ve Jel Ped Kullanımı Canan KAŞ, Mahinur DURMUŞ İSKENDER Koroner Yoğun Bakımda Yatan Hastalara Yakınının Ses Kaydının Dinletilmesinin Göğüs Ağrısı, Anksiyete ve Depresyona Etkisi Yasemin KALKAN UĞURLU, Dilek KÜÇÜK ALEMDAR Sesli Kitap Uygulamasının Hemodiyaliz Tedavisi Alan Hastalarda Anksiyete, Depresyon ve Yaşam Kalitesine Etkisi Sevgi DEMİR ÇAM, Elanur YILMAZ KARABULUTLU Santral Venöz Kateterlerin Mekanik ve Trombotik Komplikasyonlarının Önlenmesinde Güncel Kanıtlar Ebru Melek BENLİGÜL, Gülendam HAKVERDİOĞLU YÖNT Yapay Zekânın Sağlık Uygulamalarında Kullanımı Bedriye Cansu DEMİRKIRAN, Sevgi DEMİR ÇAM Pandeminin Bireylerin Yeme Davranışları, Egzersiz Düzeyleri ve Kilo Kontrolü Üzerinde Etkisi Süheyla YARALI, Kübra TUNÇEL Sağlığımın Kaderi Avucumun İçinde: El Refleksolojisi Ercan BAKIR, Sevgin SAMANCIOĞLU BAĞLAMA 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f BİLDİRİ OTURUMU XIV 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 2 13:30-15:30) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Fadime Ulupınar Dr. Öğr. Üyesi Hatice Çeçen Çelik Bildiri Adı Yazarlar COVID-19 Pandemi Sürecinde Yaşlı Olmak Birsen ALTAY, Sinan VATANSEVER Bulanık Mantık Yaklaşımı ve Sanal Gerçeklik Azize SUDAN ARAN, Ergün ERASLAN Sanal Gerçeklik Tabanlı Eğitimler ve Sanal Gerçeklik Hastalığı Azize SUDAN ARAN, Ergün ERASLAN Importance Of Radiologic Anatomy In Veterinary Medicine Education-Radyolojik Anatominin Veteriner Hekimliği Eğitimindeki Önemi Mehmet KARTAL Göçmen Ergenlerde Kültürleşme Stresi Ezgi DEMİRTÜRK SELÇUK Pregoreksiya’yı Tarama için Bir Ölçek: Gebelikte Düzensiz Yeme Tutumları Ölçeği’nin Türkçe Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması Pelin CALPBİNİCİ, Ebru DIĞRAK Postpartum Dönemdeki Kadınların Sağlık Okur-Yazarlığı Düzeyleri ile Doğum Sonu Konforları Arasındaki İlişki İlknur GÖKŞİN, Sultan AYAZ ALKAYA, Nurhayat KATMAN Üriner Kateter Çıkarılmadan Önce Uygulanan Mesane Jimnastiğinin Üriner Retansiyona Etkisi: Randomize Kontrollü Çalışma Kıvan ÇEVİK KAYA, Gülendam HAKVERDİOĞLU YÖNT Derya GÜL Mekanik Ventilatör Tedavisi Alan Hastalarda Trakeostomi/Endotrakeal Tüp Kaf Basıncının Pozisyona Göre Değişimi Gülçin KARAKOÇ, Neşe ERDEM 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU XV 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 3 13:30-15:30) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi İzzet Ülker Dr.Öğr. Üyesi Elif Polat Bildiri Adı Yazarlar Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşlarında Çalışan Hemşirelerde Çalışma İş Yükünün Malpraktis Eğilimi ve Memnuniyet Düzeylerine Etkisi Gülnihal DENİZ, Yasemin ERDEN İnvaziv İşlem Uygulamasında İzletilen Çizgi Filmin ve Müzikli-Hareketli Oyuncağın Çocukların Ağrı ve Korku Düzeyine Etkisi Gül Taşcı Ergoterapi Temelli Müzik Aktivitelerinin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklarda Dikkat Ve Yönetici İşlevler Üzerindeki Etkisi İbrahim ERARSLAN, Miray BUDAK Fizyoterapide Ayna Terapisinin Kullanıldığı Alanlar Mehmet SÖNMEZ Kanser Bakımını Değerlendirme Ölçeğinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenirliği Çalışması Sevgi DOĞAN, Gülçin AVŞAR, Yasemin ERDEN Diyabetli Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımı Bilgi Düzeyi ile Sağlık Algısı ve Sağlıklı Yaşam Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Belma AYDIN, Fatma Ersin Fitoterapi ve Hemşirelik: Sağlığın Doğal Desteklenmesi Ercan BAKIR, Sevgin SAMANCIOĞLU BAĞLAMA Afet Hemşiresi Bakış Açısıyla Deprem Sonrası Crush Sendromu: Olgu Sunumu Muhammet HELLAÇ, Nilüfer YILDIRIM, Nihal GÖRDES AYDOĞDU 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f BİLDİRİ OTURUMU XVI 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 2 15:45-17:00) Moderatörler Doç. Dr. Betül Kocaadam Bozkurt Dr. Öğr. Üyesi Handan Akalın Bildiri Adı Yazarlar Highlighting the mysterious link between exercise-induced irisin and various types of exercise Gülnihal DENIZ, Sermin ALGUL Erken ve Orta Evre Parkinson Hastaları ile Sağlıklı Bireylerin Kognitif ve Manuel İkili Görev Koşullarında Yürüyüş Hızının Karşılaştırılması Aybüke Cansu KALKAN, Turhan KAHRAMAN, Deniz YERLİKAYA, Berril DÖNMEZ ÇOLAKOĞLU, Görsev YENER, Ahmet ÖZKURT, Arzu GENÇ Fitokimyasal Alımın Sirkadiyen Ritim Üzerindeki Etkisi Bengisu Beyza ÇİMEN, Eda BAŞMISIRLI B12 vitamini eksikliği olan kişilerde nötrofil-lenfosit oranlarının (NLR) ve trombosit- lenfosit oranlarının (PLR) değerlendirilmesi Elif POLAT Lactobacillus Bakteriyosinlerinin Pseudomonas aeruginosa Üzerine Etkisinin In-vitro Koşullarda ve Gıda Modelinde Araştırılması Eda HACIÖMEROĞLU Tip 2 Diyabet ile Leptin/Ghrelin Dengesi İlişkisi Nedir? Açlık -Tokluk Dengesi Önemli midir? Zeynep İrem AYDIN, Aynur TÜREYEN 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/31aa958af3b247cb8255fea33703bb13 BİLDİRİ OTURUMU XVII 25 Kasım 2023 Cumartesi (SALON 3 15:45-17:15) Moderatörler Dr. Öğr. Üyesi Yasemin Erden Dr. Öğr. Üyesi Ercan Bakır Bildiri Adı Yazarlar Cerrahi Girişim Uygulanan Hastalarda Basınç Yaralanması Riski ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi Tülay KILINÇ, Zeynep KARAMAN ÖZLÜ, Ayşegül YAYLA, Nurhan BAĞAÇLI Göçmen Bireylere Sağlanan Bakımda Mahremiyet Algısının Etkisi: Hemşirelerle Nitel Çalışma Elanur ULUDAĞ, Aydan NACAK İklim Değişikliği Ve Yenilenebilir Enerjinin Halk Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi Şirin ÇELİKKANAT Hemşirelik Öğrencilerinin Sosyal Medya Kullanım Amaçları ve Sosyal Medya Kullanım Durumları Dilan AKTEPE COŞAR, Hatice DEMİRAĞ Yetişkin Bireylerde Demografik Özelliklerin Yaşam Tarzı Kalitesi Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi Aslıhan ÖZDEMİR, Lütfiye PARLAK YETİŞEN Akupresürün Cerrahi Hemşirelerinin Uyku Kalitesine ve Gündüz Uykululuğuna Etkisi Tuğba ÇAM YANIK, Gülay ALTUN UĞRAŞ Yenidoğan ve Çocuklarda Near İnfrared Spektroskopi (NIRS) Monitörizasyonu Ebru Melek BENLİGÜL 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum https://eu.bbcollab.com/guest/9fbd6385e2234da28b5ece580d95571f DAVETLİ KONUŞMACI INVITED SPEAKERS 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum GEROBİYOTİKLER VE YAŞLANMA: OLASI MEKANİZMALAR VE KANITA DAYALI YAKLAŞIM Doç. Dr. Duygu AĞAGÜNDÜZ Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Beslenme ve Diyetetik Bölümü, Emek/Ankara Yaşlanma; zamana bağlı olarak, hastalık söz konusu olmaksızın ortaya çıkan anatomik yapı ve fizyolojik işlev değişiklikleridir (1). Yaşlanma; yaşamın başlangıcından sonlanmasına kadar devam eden bir süreç olan yaşlanma; fiziksel, psikolojik ve sosyal birçok alt boyutu içeren çok boyutlu bir süreçtir. Yaşlanma olgusunu anlamak hem bireyler hem de toplum üzerindeki etkisini iyileştirmek için kritik bir öneme sahiptir. Bu hususta; somatik mutasyon teorisi, serbest radikaller teorisi, genetik yaşlanma teorisi, hücre yaşlanması teorisi (cellular senescence), bağışıklık (immünolojik) teorisi, nöroendokrin teorisi, kullanılmaya bağlı eskime teorisi vb. , biyolojik ve fizyolojik yaşlanmanın temel prensip ve özelliklerini açıklamaya çalışan bazı teoriler ile bazı sosyal yaşlanma teorileri; yaşlanma olgusunu açıklamaya çalışmaktadır (2, 3). Yaşlanmanın biyolojik teorilerine bakıldığında ise; hücresel senesens, mitokondriyal disfonksiyon, kök hücre tükenmişliği, hücrelerarası iletişimdeki değişiklikler, beslenme değişiklikleri/besin ögesi duyarlılıklarındaki bozulmalar, proteostaz kaybı, epigenetik değişiklikler, telemoraz hasarı, genomik instabilite vb. teoriler karşımıza çıkmaktadır (4). Bu teoriler temelinde gastrointestinal sistemde de yaşa bağlı olarak; çiğneme gücünde azalma, tükürük salgısında azalma, alt özefageal sfinkterleri, midede anotomik olarak elastisitede azalma, motilitede azalma, gastrik atrofi ve sekretuvar yüzeyde azalma, gastrik sekresyonlarda azalma, mide boşalmasında azalma; kan akımında azalma vb. değişiklikler meydana gelebilmektedir (5). Son zamanlarda ise oldukça popüler bir konu olarak yaşa bağlı gastrointestinal sistemde meydana geldiği tespit edilen en önemli değişikliklerden birisi mikrobiyotada meydana gelen değişikliklerdir (6). Mevcut literatürde yaş arttıkça; bağırsak mikrobiyotasının mikrobiyota çeşitliliğini kaybettiğini (artma/azalma) ve bunun sıklıkla glikolitik ve proteolitik bakteri miktarında azalma ve subdominant türlerde artışla karakterize olduğu belirtilmektedir (7, 8). Yaşlı bireylerin mikrobiyotasının bileşiminin temel olarak Bacteroidetes'ten oluştuğu, Firmicutes/Bacteroidetes oranının değiştiği ve Bifidobakteri oranında bir azalma olduğu bildirilmektedir. Bu kapsamda yaşlanma sürecinde bağırsak mikrobiyotasının genel özelliği; Prevotella, Fekal bacili ve Bifidobakteri gibi mevcut baskın kor mikrobiyotanın kaybı ve bunların Bacteroides, Akkermansia, Christensencellaceae ve Butyricimonas gibi subdominant mikrobiyota ile yer değiştirmesidir (6). Yaşlanma durumunda fizyolojik düzeyde kendini gösteren kronik inflamasyon, immun yaşlanma (immunosenescence) veya inflammaging denilen yaşla birlikte ortaya çıkan artmış sitokin deşarjı, otoimmünite artışı ve bunlara bağlı inflamatuvar bir durum meydana gelmektedir. Bu geleneksel yaşlanma değişikliklerinin yanı sıra bağırsak mikrobiyotasındaki değişiklikler ile yaşa bağlı hastalıklar arasındaki ilişki olduğu da bildirilmeye başlanmıştır. çalışmada, sarkopenili hastalarda Prevotella ve Fecal bacilinin göreceli bolluğunun önemli ölçüde azaldığını, Enterobacteriaceae popülasyonunun ise arttığını ortaya koymuştur (9). Sınırlı sayıdaki klinik verilerin; bağırsak mikrobiyotasının bileşiminin yaşlanma süreci boyunca konağın sağlık durumuna bağlı olarak değiştiğini; bunun aynı zamanda bağırsak mikrobiyotasının yaşlanmanın önemli bir biyolojik belirteci olduğunu ve bireyin “sağlıklı yaşlanma” durumunda olup olmadığının belirlenmesinde olumlu bir izleme ve tanı rolüne sahip olduğunu gösterdiği belirtilmektedir (6). Artan kanıtlar, biyotik ailesinin bağırsak mikrobiyota bileşimi ve çeşitliliğindeki yaşa bağlı değişimlere karşı koymada etkili olabileceğini ve böylece sağlık sonuçlarını etkileyip sağlıklı 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum yaşlanmayı teşvik edebileceğini göstermektedir (10). Bu noktada biyotik ailesinin en bilineni olan probiyotikler, “vücuda yeteri kadar alındığında konakçının sağlığını olumlu yönde etkileyen canlı mikroorganizmalar” olarak tanımlanmaktadır (11). Uluslararası Probiyotikler ve Prebiyotikler Derneği (ISAPP) Konsensusuna göre; patojenlerin inhibisyonu, safra tuzu metabolizması ve kanserojenlerin nötralizasyonu gibi bazı etki mekanizmaları çeşitli probiyotik türleri arasında yaygındır. Öte yandan nörolojik etkiler, immünolojik etkiler ve endokrinolojik etkiler de dahil olmak üzere bazı mekanizmaların suşa özgü olma olasılığı daha yüksektir. Bu tür etkilere göre değerlendirme yapıldığında ise mukozal bağışıklık mekanizmalarını harekete geçirerek sağlık etkilerini artıran bu spesifik probiyotik türlerine “immünobiyotikler”; nöronları/beyin hücrelerini etkileyenlere ise “psikobiyotikler” adı verilmiştir. Bu iki terim artık probiyotik camiasında iyi tanınmaktadır (11). Ancak literatürde yeni bir kavram olan gerobiyotikler ise; yaşlanmanın temel mekanizmalarını yararlı bir şekilde zayıflatabilen, fizyolojik yaşlanma süreçlerini azaltabilen ve böylece konağın sağlık süresini uzatabilen probiyotik suşları ve bunlardan türetilmiş postbiyotikleri ve para-probiyotikleri tanımlamak için "gerobiyotikler" kavramı kullanılmaktadır (12). A. muciniphila, B. longum BB68, L. gasseri SBT2055, L. fermentum MBC2, B. infantis ATCC15697, L. brevis OW38, L. paracasei PS23 vb.potansiyel gerobiyotikler arasında yer almaktadır (12, 13). Gerobiyotikler üzerine yapılan araştırmalar, şu anda erken bir aşamada olmasına rağmen, yaşlıların sağlığını iyileştirmek için heyecan verici bir potansiyele sahip olduğu sıklıkla rapor edilmektedir. Ancak gerobiyotiklerin yaşam süresine etkilerine dair mevcut kanıtlar daha çok model organizmalar üzerinde yapılmış olup literatürde çelişkili sonuçlar bulunmaktadır (13). Son dönemde gerobiyotikler arasında en çok öne çıkan şüphesiz Akkermansia muciniphila’dır. Akkermansia muciniphila ile yaşlı farelerde yapılan bir çalışmada, bu suşun makrofajların fagostik aktivitelerini ve nötral killer (NK) hücrelerinin aktivitelerini arttırdığı gözlenmiştir. Aynı zamanda oksidatif stres parametrelerinde (glutatyon peroksidaz, reduktaz aktivitesi, lipid peroksidasyon seviyesi) iyileşmeler sağladığı belirlenmiştir. Akkermansia muciniphilanın, kısa zincirli yağ asidi oluşumunu sağlayarak bunun kan beyin bariyerinden hipotalamusa ulaşabildiği ve nörotransmitterlere etki edebildiği belirtilmektedir. Böylece merkezi sinir sistemi ve immun sistem üzerine olumlu etkiler sağladığı belirlenmiştir (14). Literatürde yine bağırsak mikrobiyota bileşiminin Alzheimer patogenezinde ve kan-beyin bariyeri geçirgenliğinde doğrudan rol oynayan yolakların düzenlenmesinde önemli bir rol oynadığı bildirilmektedir. Diyetteki gerobiyotiklerin ise mikrobiyota kompozisyonunu, disbiyozu ve beyindeki fizyolojik sürecin sonuçta ortaya çıkan tepkisini modüle ederek; nöronal bozulmayı ve hücre kaybını kısmen engelleyerek Alzheimerın ortaya çıkmasını önleme ve/veya geciktirme potansiyelinin olduğu belirtilmektedir. Ancak mevcut kanıtlar daha çok model organizmalara dayanan kanıtlar olarak karşımıza çıkmaktadır (13). Sonuç olarak; mevcut kanıtlar, bağırsak mikrobiyotasının bileşiminin yaşla birlikte değiştiğini, bunun mikrobiyal çeşitlilikte bir azalma ve önemli bireysel farklılıklar ile karakterize olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, bağırsak mikrobiyotasının uygun bileşiminin sürdürülmesi, insan yaşamının ilerleyen dönemlerinde özellikle önemlidir. Bunun yanı sıra bağırsak mikrobiyotasını anlamada önemli ilerleme kaydetmiş olmamıza rağmen, bağırsak mikrobiyotasının bileşimindeki değişikliklerin konakçının fizyolojik ve patolojik değişikliklerini nasıl etkilediği ve yaşa bağlı bu değişikliklerin ne zaman başladığı hakkında hala keşfedilmesi gereken konular bulunmaktadır. Ayrıca yaşlı popülasyonda sağlığın korunmasında ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesinde probiyotiklerin profilaktik olarak kullanımı konusunda artan bir eğilim vardır. Fakat gerobiyotiklerin yaşam süresine ve olası sağlık etkilerine dair mevcut kanıtlar daha çok model organizmalar üzerinde yapılmış olup literatürde çelişkili sonuçlar bulunmaktadır. Bunun yanı sıra yapılan araştırmalar daha çok nutrasötik/takviye edici gıda formunda bu gerobiyotiklerin kullanımını kapsamakta ve doğal 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum besin matriksi kullanılarak yapılan araştırmalar ise yok denecek kadar az gibi görünmektedir. Bu kapsamda gerobiyotiklerin yaşam süresini uzatmadan ziyade özellikle yaşlılarda sağlığın geliştirilmesi ve bilişsel performansın artırılması için ümit vadedici etkileri var gibi görünse de kapsamlı klinik öncesi ve klinik araştırmalara ihtiyaç olduğu aşikardır. Kaynaklar 1. Rose MR, Flatt T, Graves JL, Greer LF, Martinez DE, Matos M, et al. What is aging? Frontiers in genetics. 2012;3:134. 2. Rescigno T, Micolucci L, Tecce MF, Capasso A. Bioactive nutrients and nutrigenomics in age-related diseases. Molecules. 2017;22(1):105. 3. Marsman D, Belsky D, Gregori D, Johnson M, Low Dog T, Meydani S, et al. Healthy ageing: The natural consequences of good nutrition—A conference report. European journal of nutrition. 2018;57:15-34. 4. López-Otín C, Blasco MA, Partridge L, Serrano M, Kroemer G. The hallmarks of aging. Cell. 2013;153(6):1194-217. 5. Üçbilek E, Oğuz D, Sezgin O. Yaşlıda gastrointestinal sorunlar. Güncel Gastroentoroloji. 2015;19(1):11-9. 6. Li J, Li D, Chen Y, Chen W, Xu J, Gao L. Gut Microbiota and Aging: Traditional Chinese Medicine and Modern Medicine. Clinical Interventions in Aging. 2023:963-86. 7. Tullet JM, Green JW, Au C, Benedetto A, Thompson MA, Clark E, et al. The SKN‐ 1/Nrf2 transcription factor can protect against oxidative stress and increase lifespan in C. elegans by distinct mechanisms. Aging cell. 2017;16(5):1191-4. 8. Goya ME, Xue F, Sampedro-Torres-Quevedo C, Arnaouteli S, Riquelme-Dominguez L, Romanowski A, et al. Probiotic Bacillus subtilis protects against α-synuclein aggregation in C. elegans. Cell reports. 2020;30(2):367-80. e7. 9. Clancy R. Immunobiotics and the probiotic evolution. FEMS Immunology & Medical Microbiology. 2003;38(1):9-12. 10. Hashim HM, Makpol S. A review of the preclinical and clinical studies on the role of the gut microbiome in aging and neurodegenerative diseases and its modulation. Frontiers in Cellular Neuroscience. 2022;16:1007166. 11. Gibson GR, Hutkins R, Sanders ME, Prescott SL, Reimer RA, Salminen SJ, et al. Expert consensus document: The International Scientific Association for Probiotics and Prebiotics (ISAPP) consensus statement on the definition and scope of prebiotics. Nature reviews Gastroenterology & hepatology. 2017;14(8):491-502. 12. Tsai YC, Cheng LH, Liu YW, Jeng OJ, Lee YK. Gerobiotics: probiotics targeting fundamental aging processes. Bioscience of microbiota, food and health. 2021;40(1):1-11. 13. Ağagündüz D, Kocaadam-Bozkurt B, Bozkurt O, Sharma H, Esposito R, Özoğul F, et al. Microbiota alteration and modulation in Alzheimer's disease by gerobiotics: The gut-health axis for a good mind. Biomedicine & Pharmacotherapy. 2022;153:113430. 14. Cerro ED, Lambea M, Félix J, Salazar N, Gueimonde M, De la Fuente M. Daily ingestion of Akkermansia mucciniphila for one month promotes healthy aging and increases lifespan in old female mice. Biogerontology. 2022;23(1):35-52. 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum Reporting Nutrition Research:Where Are We and What’s Next Carl Lachat Department of Food Technology, Safety and Health, Ghent University, Belgium Coupure links 653, 9000 Gent-Belgium Carl.lachat@ugent.be There are concerns regarding the quality of nutrition research. An important concern relates to the quality and completeness of reporting of nutrition research findings. Poor and incomplete reporting of nutrition research is an unacceptable source of waste of resources as readers of poorly written manuscripts may arrive at erroneous conclusions when deciding of priorities for research, policy, and practice. To address this, reporting guidelines are developed. Reporting guidelines are an authoritative set of minimal requirements that should be met when papers are submitted to journals. They provide a tool for authors, reviewers, and editors to improve reporting quality. Examples of well-known reporting guidelines in biomedical research are CONSORT for clinical trials and PRISMA for systematic for. The Federation of European Nutrition Societies and the UK EQUATOR Centre at the University of Oxford have initiated the development of reporting guidelines for nutrition trials. To formalise these guidelines however, there is a need to disseminate the initiative in the global nutrition researcher community. The presentation will present ongoing efforts to date to the Latin American community to raise awareness and stimulate the involvement in this initiative. The presentation will discuss existing efforts (e.g., reporting of observational studies in nutrition www.STROBE- nut.org) and interact with participants to agree on next steps and the further efforts that are needed to improve quality and reporting of nutrition research. 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum mailto:Carl.lachat@ugent.be http://www.strobe-nut.org/ http://www.strobe-nut.org/ Moleküler Beslenmenin Geleceği Prof. Dr. Barış Öztürk Abstract Molecular nutrition is a rapidly evolving field that uses new technologies and insights to understand the molecular interactions between nutrients, genes, and health. In diet therapy, molecular nutrition is used to develop personalized dietary interventions that are tailored to individual genetic and metabolic profiles. This can help to reduce the risk of chronic diseases and improve overall health. In health assessment, molecular nutrition is used to develop new biomarkers that can be used to monitor individual health status. This can help to identify early signs of disease and develop personalized interventions. In food production, molecular nutrition is used to develop new foods that are more nutritious and sustainable. This can help to improve the quality of the food supply and reduce the risk of chronic diseases. Özet Moleküler beslenme, besin, genler ve sağlık arasındaki moleküler etkileşimleri anlamamıza yardımcı olan hızlı büyüyen bir alandır. Diyet tedavisinde, moleküler beslenme, bireysel genetik ve metabolik profillere göre uyarlanmış kişiselleştirilmiş diyet müdahaleleri geliştirmek için kullanılabilir. Bu, kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya ve genel sağlığı iyileştirmeye yardımcı olabilir. Sağlık değerlendirmesinde, moleküler beslenme, bireysel sağlık durumunu izlemek için kullanılabilecek yeni biyolojik belirteçler geliştirmek için kullanılabilir. Bu, erken hastalık belirtilerini belirlemeye ve kişiselleştirilmiş müdahaleler geliştirmeye yardımcı olabilir. Gıda üretiminde, moleküler beslenme, daha besleyici ve sürdürülebilir yeni gıdalar geliştirmek için kullanılabilir. Bu, gıda tedariğinin kalitesini iyileştirmeye ve kronik hastalıklara yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olabilir. Giriş Beslenme bilimi geçmişte temel beslenme ve eksikliklerin önlenmesiyle ilgilenen bir alan iken, besin öğelerinin sağlık ve hastalıktaki rolünün anlaşılmasıyla sofistike bir disipline dönüşmüştür. Bu evrim, besin öğeleri ve vücudun biyolojik sistemleri arasındaki moleküler etkileşimleri derinlemesine inceleyen bir dal olan moleküler beslenmenin ortaya çıkmasıyla özellikle hızlanmıştır. Bu devrim niteliğindeki yaklaşım, biyokimya, moleküler biyoloji ve genetik alanlarındaki bilgileri klasik beslenme bilimi ile birleştiren daha ayrıntılı bir bakış açısını benimseyerek geleneksel beslenme görüşlerinden önemli bir ayrımı işaret etmektedir. Moleküler beslenme sadece diyet tedavisi geliştirmekle kalmıyor; aynı zamanda sağlığı değerlendirmek ve yönetmek için yeni araçlar ve teknolojiler de sunuyor. Biyoteknoloji ve veri bilimindeki ilerlemeler, besin, genler ve sağlık sonuçları arasındaki karmaşık etkileşimleri analiz etmek için sofistike yöntemlerin geliştirilmesine yol açmıştır. Bu teknolojiler sadece 24-25 Kasım 2023-Online-Erzurum beslenme biliminin daha kesin ve öngörülü modellerini mümkün kılmakla kalmıyor, aynı zamanda gıda üretimi, besin takviyeleri ve terapötik diyetlerdeki yenilikleri de yönlendiriyor. Beslenme Biliminin Evrimi Beslenme biliminin, eksikliklerin önlenmesine odaklanmaktan, diyetin önleyici ve tedavi edici potansiyelini moleküler düzeyde anlamaya uzanan gelişimi, alanın dinamik doğasının ve sağlık ve hastalıktaki kritik rolünün bir kanıtıdır. Başlangıçta, beslenme bilimi öncelikle temel besin öğelerini tanımlamak ve eksikliklerinden kaynaklanan hastalıkları önlemekle ilgileniyordu. 20. yüzyıl ilerledikçe beslenme biliminin odak noktası değişmeye başladı. Dünyanın pek çok yerinde başlıca yetersizlik hastalıklarının büyük ölçüde kontrol altına alınmasıyla